Destan Nedir

Google adsense buraya gelecek

Destan Nedir

   Yunanca "espos" sözcüğünden türeyen destan, basitçe; geçmişte toplumları çok fazla etkileyen olayların (göç, yangın, savaş...) dilden dile yayılarak günümüze abartı bir şekilde sözlü olarak gelen manzum eserlerdir. Mitoloji ile yakından ilgilirdir.

   Destanların oluşumu ilk çağlara dayanır ve her destan kendi toplumunun ortak kültürü içinde yer alır. Destanlar toplumlarda iz bırakmış bir  kahramanlık, yaradılış, göç gibi kaynaklardan ortaya çıkmıştır ve günümüze kadar dilden dile her nesilde yoğurularak günümüze doğaüstü olaylar olarak ulaşmıştır.
  Efsane ile oldukça karıştırılmaktadır. Efsane ile destan arasındaki en büyük fark destanlar gerçekte olmuş olayların günümüze gelmiş halidir. Efsane ise olayları gerçekmiş gibi anlatmadır. Kısacası efsaneler peri masallarına benzer.

   Destanlar 3 evreden oluşur.
Ortaya çıkış evresi: Toplumda çok fazla etkileyen ve onlarda iz bırakan (kahramanlık, göç, savaş...) olayların ortaya çıkışı
Yayılma evresi: Destanlar ortaya çıktıktan sonra dilden dile abartılarak sonraki nesillere aktarılması.
Yazıya aktarılması: Daha sonradan bazı şairler tarafından uygun bir şekilde yazıya aktarılması.

Destan Türleri

   Destanlar 2'ye ayrılır.

Doğal destan nedir: Doğal destanlar, ilk çağlarda ortaya çıkmış günümüze kadar dilden dile gelen destanlardır. Doğal destanlar anonimdir ve ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinemez. 

Doğal destan örnekleri

Oğuz Kağan - Türklerin

İliada, Odysseia - Yunanlıların (Homeros)

Kalevala - Finlilerin

Nibelungen - Almanların

Robin Hood - İngilizlerin

Ramayana, Mahabarata - Hintlilerin

Cid - İspanyolların

Chanson de Roland - Fransızların

Gılgamış - Sümerlerin

Şinto - Japonların

Robin Hood - İngilizlerin

Doğal destanların özellikleri:

1. Anonimdirler. Kim tarafından ve ne zaman olşturulduğu bilinemez.
2. Abartılıdırlar ve doğaüstü özellikler taşır.
3. Genelde manzum yazılır.
4. Gerçek olaylardan çıkmıştır.
5. Toplumda oldukça iz bırakmış olaylardan ortaya çıkmıştır.

Yapay destan nedir: Yapay destanlar; günümüze daha yakın bir tarihte geçmişte toplumda iz bırakmış olayları doğal destanlara yakın bir şekilde bir şair tarafından yazılmasıdır. Genelde bu tarz destanlarda abartıya daha az yer verilir.

Doğal destan örnekleri

1. Virgilius - Aeneit
2. Dante - İlahi Komedi
3. Tasso - Kurtarılmış Kudüs
4. Milton - Kaybolmuş (Kaybedilmiş) Cennet
5. Firdevsi - Şehnâme
6. Kuvay-ı Milliye Destanı : Nazım Hikmet 
7. Üç Şehitler Destanı : Fazıl Hüsnü Dağlarca 
8. Çanakkale Destanı: Mehmet Akif Ersoy 

Yapay destan özellikleri

1. Yazarı bellidir.
2. Yakın tarihte yazılmıştır.
3. Yakın tarihteki olaylarıda inceler (örnek; Çanakkale Savaşı)
4. Abartıya az yer verilir.
5. Dilden dile söylem özelliği yoktur.